De Tukker
Van oorsprong blijkt het orgel een groot RUTH cilinderorgel te zijn van rond 1850, hetgeen te zien is aan enkele bewerkte planken (bloemmotieven) in de kast, alsmede de trompetten, trombones en violen die uit die tijd stammen.
Toen in 1892 Anselme Gavioli het aftastsysteem toepaste, geïnspireerd door de jacquards in de textielindustrie, waardoor in plaats van een houten cilinder, kartonnen (met linnen versterkt) boeken van onbeperkte lengte gebruikt konden worden, was dit voor veel orgelbezitters aanleiding om hun orgel te laten ombouwen. De muziekboeken, in harmonikavorm, waarin gaatjes geponst of gekapt zijn, worden in een klavier door toetsen afgetast. De muziekstukken waren nu niet meer aan de omtrek van de houten cilinder gebonden. Het mechaniek (Klavier) is orgineel Gavioli, trompetten en violen Ruth
De firma Gavioli, van oorsprong Italiaanse orgelbouwers, had rond 1890 de hoofdvestiging in Parijs en filialen in Barcelona, Manchester, en Waldkirch.
Het was in Waldkirch dat de jonge heer Bruder (uit een bekend orgelbouwers geslacht) in 1895 het grote Ruth cilinderorgel ombouwde naar het huidige Gavioli boekorgel.
Specifiek aan het orgel zijn de piccolo’s en de violen die het mogelijk maakten de zuivere klanken (frans) in de hogere registers te bewerkstelligen, terwijl de zware bassen en trombones het forse (duitse) volume weer kunnen geven.
Met zijn 300 orgelpijpen, verfijnde charme in de hoge registers en een prachtig volume werd dit orgel een der eerste boekorgels, dat op kermissen gebruikt zou worden.
De firma Gavioli voorzag het van een prachtig front met kolommen. Helaas is dit front verloren gegaan en werd een nieuw front gemaakt door de Belgische beeldhouwer A. De Vos en later bijgewerkt door A. v.d. Velde. Het 4 meter brede front dat rijk versierd is met krullen, 2 prachtige hanenkoppen, 5 grote beelden en een lachende dame als “boegbeeld”. Ook de benaming van de steden Parijs en Waldkirch zijn hiermee verklaard. De 2 buitenste orgelbeelden komen uit de Gavioli van de stoomcarousel van Benner en zijn gemaakt door Ferdinando Demetz. De 3 middelste beelden zijn van A. de Vos te Genten de”gekroonde” dame waarschijnlijk van een oud Marenghi-orgel.
Rond 1900 kregen de orgels geen naam, doch werd verwezen naar de eigenaren die de orgels in hun kermisattraktie lieten spelen. Hiermee is na te gaan wie de vroegere eigenaren van dit orgel waren.
In 1895 kocht de heer L.G. Tewe dit orgel. Hij was kermisexploitant met een “stoomcarousel” en plaatste het orgel naast de molen in een grote tent.
Albert Berentsen was de volgende eigenaar die een “Rodelbaan” exploiteerde, die weer werd overgenomen door de gebroeders Hommerson.
Tot 1930 speelde het orgel op kermissen, waarna het in verval kwam, niet meer speelde en in 1950 door Marcel van Boxtel te Nijmegen werd gekocht van C. Vermolen. Na een restauratie door Louis van Deventer te Brummen werd het orgel verkocht aan de heer Arens, die het in zijn “Sterrenparade” tent plaatste.In 1960 kwam het het in handen van de heer Dirks, exploitant van Lunaparken, die het orgel in 1963 liet restaureren door Henk Mohlman.
Door medewerking van J. Reineman en met advies van Romke De Waard werd in 1965 de gemeente Enschede bereid gevonden een lening aan “Stichting Stadsorgel Enschede” te verstrekken voor aankoop van het Gavioli (kermis) concertorgel.
Op 30 april 1965 werd het orgel aan de Enschedese bevolking gepresenteerd en kreeg het de naam die bij een “Twentenaar” past, te weten “De Tukker”
Boekenlijst
| 1 | Ouverture ’’La Muette de Portici’’ ofwel: Die Stumme von Porticio |
| 2 | Tiger Rag / Circus Muziek / Baby was face / Haagse hopjes |
| 3 | My Fair Lady (potpourri) |
| 4 | Tulpen uit Amsterdam / Let’s Kiss / Wonderfull Copenhagen |
| 5 | Si j’etais roi, (klassieke gallop) |
| 6 | Espanawals / Preusens Gloria (mars) |
| 7 | Montevideo/Zwei Herzen in dreiviertel Tackt/Broadwaymelodien/Regentropfen |
| 8 | Gräfin Mariska (operettemelodien) |
| 9 | It’s a long way to Tipperary / Pretty baby / Deep in de hart of Texas /Oh Leila |
| 10 | Schneewalzer |
| 11 | Sinterklaaspotpourri |
| 12 | Dorfkinder (wals) |
| 13 | Prinz Eitel Friedrich (mars) / Deutschlands Waffenehre (mars) |
| 14 | La Gitana |
| 15 | Immer oder Nimmer (wals) |
| 16 | Hochzeit der Winde |
| 17 | Mein Traum (concertwals) |
| 18 | Here, there and every where (mars) / Mexican hatdance (mars) |
| 19 | Mary Poppins (potpourri) |
| 20 | Second Walz / Dromen zijn bedrog / Banjoman |
| 21 | Elle a mission Smoking / Kufsteinlied / La Paloma |
| 22 | Walzer der Sehnsucht (pirouette wals) / Europoort (mars) |
| 23 | Rosamunde/?/Betsa me mucho/Schon ist die jugendzeit/Playa Blanka |
| 24 | Colonel Boogey on parade (mars) / Ramona (wals) |
| 25 | Dolores (wals) |
| 26 | Miss Annelie Lee / Si vous l’aviez compris (Musettewals) / Yes Sir, that’s my baby |
| 27 | Ome Jan / Eenmaal in je leven (wals) / Dit moet ware liefde zijn (mars) |
| 28 | Rocking the trolls / The old Calahan / Jantje Beton |
| 29 | Mijn allereerste liefde / zeg eens meisje / er speelt een orgel in de straat |
| 30 | Gruss an Bern (mars) |
| 31 | Bella Italia |
| 32 | In een klein cafeetje / In deine Hände |
| 33 | Schlagerfestival deel 2. (met o.a Schützenliesel) |
| 34 | La Chasse au Faisan (Galop van A. Colonne) |
| 35 | Kwakkeldans / Muppetshow |
| 36 | Noordzeestrand/ La Paloma blanca |
| 37 | In Treue fest (mars) |
| 38 | Als de zon schijnt / Sailing / Happy Harry |
| 39 | Vater Rhein (mars) |
| 40 | Weet je moeder wat ik droomde (wals) / Happy hours (step) |
| 41 | Potpourri: I can give you anything but love, baby en Into each live some rain must fall |
| 42 | April showers / Carillon (mars) |
| 43 | Feestmars (Lang zal ze leven – Dat we toffee jongens zijn etc.) |
| 44 | Joop Schippersmars / Serenade |
| 45 | Tyuna taxi / jij bent de zon / alleen voor jou |
| 46 | Blaze away (mars) (In het Duits: Feuert los) |
| 47 | Aan de grens v.d.Duitse heuvelen / Chanson d’amour / Spanish Eyes (vast aan 21) |
| 48 | Rock around the clock |
| 49 | Valeta |
| 50 | Driekusman |
| 51 | Duitse polka |
| 52 | Pot met bonen |
| 53 | Almelose kermis |
| 54 | Zaterdagavond |
| 55 | Der treue Husar |
| 56 | Cavaleria Rusticana / Tanz der Stunden |
| 57 | Ich kauf mich lieber ein Tiroler Hut / The Missouri Waltz |
| 58 | Abschied der Gladiatoren (mars) |
| 59 | Carnaval ‘85 |
| 60 | De baas van het journaal |
| 61 | Einzug der Gladiatoren (mars) |
| 62 | Waffenehre ( mars) |
| 63 | Feestpotpourri (en dat we toffe jongens zijn enz.) |
| 64 | Alte Kameraden (mars) |
| 65 | Prinz Bernhard mars |
| 66 | Mars onbekend |
| 67 | Carolientje |
| 68 | Lijflied van Prins Johan 3 van Losser |
| 69 | Hellebaardiermars |
| 70 | Untern’Linden (mars) |
| 71 | De Regenboog |
| 72 | Magareta /?/ Bonna Natale /?/ Daar bij de waterval |
| 73 | Noordzeestrand |
| 74 | Glenn Miller: In the mood/American Patrol/Chattenegoo/St. Louis Blues/L Brown jug |
| 75 | Mexico / Rag of Rags / Perfidia |
| 76 | Charleston |
| 77 | Twentsche Volkslied |
| 78 | Ik ben verliefd Sjala lie sjala la |
| 79 | You’ll never walk alone |
| 80 | De Jantjes |
| 81 | Engelandvaarders mars |
| 82 | Wilhelmus volkslied |
| 83 | Bruidsmars |
| 84 | Baita Baranquao |
| 85 | Rumba Tamba |
| 86 | Surinaamse Medley |
| Kist | Du hast mich gekusst ohne liebe |
| Ein madchen mit 16 | |
| Heidewietska | |
| Aber heute sind wir fideel | |
| Du bist mit Gold nicht zu bezahlen | |
| Ratsch mir Jel (Heb medelij Jet..) | |
| Der Mosch | |
| Wer soll das bezahlen | |
| Plaisir d’amour | |
| Calcutta liegt am Ganges | |
| Mide Midinette | |
| Och was ik maar..(potpourri) | |
| Kornblumen blau | |
| Gib acht auf den Jahrgang | |
| Das kannst du nicht ahnen | |
| Druck misch auf ein Knopfchen | |
| In Munchen steht ein Hofbrauhaus | |
| Berliner Luft | |
| Hommersonmars | |
| Kleine Lucienne | |
| Immer wieder neue Lieder | |